W dniu 9 października 2018 r. zostało zorganizowane przez Oddział Związku Sybiraków w Rzeszowie spotkanie z Julianem Plowy, Sybirakiem zamieszkałym w USA, z udziałem prezesa Zarządu Okręgu Podkarpackiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Juliana Pawełka. Spotkanie zaszczyciła swoją obecnością Ewa Leniart – wojewoda podkarpacki. Ponadto obecni byli: Adam Boratyn – wiceprezes Zarządu Oddziału Związku Sybiraków, Bartosz Dubas – opiekun gościa w czasie pobytu w Polsce, Teresa Plowy – żona pana Juliana, Danuta Zbyszyńska – prezes Zarządu Oddziału ZS, Anatol Karewicz – członek Zarządu Oddziału ZS oraz Maria Wolan – sekretarz Komisji Historii AK Zarządu Okręgu Podkarpackiego.

Julian Plowy interesuje się losami byłych Sybiraków i działalnością organizacji skupiających byłych zesłańców. Współpracuje z Fundacją Wirtualne Muzeum „Kresy-Syberia”. Prywatnie jest kolekcjonerem pamiątek dokumentujących życie Polaków na Syberii.

Na spotkaniu gość przedstawił krótko swój życiorys aż do osiedlenia się w USA. Z uczestników spotkania swój życiorys przedstawili również Anatol Karewicz i Danuta Zbyszyńska.

Julian Plowy jako trzyletnie dziecko trafił w 1943 r. wraz z matką i starszą siostrą do Kolonii Santa Rosa koło León w Meksyku. W sumie do kolonii trafiło około 1430 Polaków.

Spotkanie przedstawicieli Oddziału ZS z Sybirakiem Julianem Plowym

Autor: Danuta Zbyszyńska, prezes Zarządu Oddziału ZS w Rzeszowie

W dniu 3 października 2018 r. minęło 20 lat od chwili otwarcia Muzeum Sybiraków. Jubileusz ten zobowiązuje do pewnych podsumowań, do wyeksponowania najważniejszych osiągnięć, do przypomnienia osób, które przyczyniły się do powstania tego najważniejszego znaku pamięci. Potwierdził to obecny 3 października 1998 r. na uroczystości otwarcia muzeum Ryszard Kaczorowski, były prezydent RP na uchodźstwie: „Muzeum Sybiraków to najlepsza lekcja o losach narodu skazanego przez wrogów na zagładę. Zebrane eksponaty przedstawiają dzieje wywózek z ziem polskich do dalekiej Syberii i obozów pracy przymusowej oraz gorycz i nieszczęścia Polaków na »nieludzkiej ziemi«. Muzeum przypomina dla przyszłych pokoleń tragedię polskich jeńców wojennych, zdradziecko wymordowanych tylko dlatego, że byli Polakami. Z uznaniem myślę o tych wszystkich, którzy poświęcili swój czas, by prawdę uchronić od zapomnienia”.

Muzeum Sybiraków ma swoją lokalizację w dolnej części kościoła pw. Ducha Świętego w Białymstoku i tam też 5 października 2018 r. dzięki wydatnej współpracy z Muzeum Pamięci Sybiru odbyły się uroczyste obchody 20-lecia powstania Muzeum Sybiraków.

Po wprowadzeniu sztandaru Oddziału Związku Sybiraków w Białymstoku i wysłuchaniu Hymnu Sybiraków, głos zabrał prezes Zarządu Oddziału ZS Tadeusz Chwiedź, który serdecznie przywitał przybyłych gości. Po wspólnej modlitwie z ks. prałatem Józefem Wiśniewskim, kapelanem białostockich Sybiraków, prowadząca uroczystość Janina Rutkowska zapowiedziała akt dekoracji Tadeusza Chwiedzia odznaczeniem przyznanym przez Zarząd Główny Związku Kombatantów RP i byłych Więźniów Politycznych za szczególne zasługi na rzecz tego związku. Dekoracji dokonał płk Bogdan Topór w asyście Jolanty Hryniewickiej.

Następnie zabrała głos Heronima Dzierma, wiceprezes Zarządu Oddziału i przewodnicząca Komisji Historycznej, która przedstawiła omawiany okres pracy, oddała cześć tym, którzy odeszli na wieczną wartę (uczczono ich minutą ciszy), oraz poinformowała o zabiegach w sprawie pozyskiwania eksponatów do muzeum.

W okresie 20-lecia placówka miała bardzo znaczące osiągnięcia, takie jak przygotowanie wystaw stałych we współpracy z Muzeum Wojska w Białymstoku, wydawnictwa albumowe, książki, przewodniki, a przede wszystkim stała współpraca z uczniami szkół podstawowych, średnich i zespołów szkół technicznych. Członkowie Komisji Historycznej przez te lata obsłużyli ponad 30 tys. osób, a w czasie kolejnych Marszy Pamięci około 180 tys.

Muzeum Sybiraków jest czynne w każdy poniedziałek tygodnia, a jego członkowie obsługują każde zgłoszenie zwiedzania muzeum także poza tym terminem, jak również odwiedzają zainteresowane szkoły.

Podczas omawiania tych spraw były wyświetlane przez Żanetę Kisiel (Muzeum Pamięci Sybiru) slajdy obrazujące poszczególne etapy tej społecznej, zaangażowanej pracy.

Na zakończenie relacji Heronima Dzierma podziękowała księżom kapelanom, Zarządowi Głównemu Związku Sybiraków, władzom miasta Białegostoku i województwa, wojewodom i marszałkom, służbom mundurowym, wszystkim stowarzyszeniom, a zwłaszcza Podlaskiemu Stowarzyszeniu Pamięci Zesłańców Sybiru z prezesem Jerzym Bołtuciem na czele, Rodzinie Katyńskiej, Wspólnocie Wnuków Sybiraków, władzom oświatowym, Kuratorium Oświaty oraz wszystkim ludziom wspomagającym działalność muzealną.

Pokaz slajdów i wystąpienie Heronimy Dziermy zostały nagrodzone rzęsistymi brawami, a następnie głos zabrali przedstawiciele: wojewody podlaskiego, marszałka województwa podlaskiego, prezydenta miasta Białegostoku, szkół i stowarzyszeń.

Wyrazem uznania naszej sybirackiej muzealnej działalności były listy gratulacyjne od: marszałka województwa podlaskiego, NSZZ „Solidarność”, Muzeum Pamięci Sybiru, Wspólnoty Wnuków Sybiraków, Muzeum Wojska, Szkoły Podstawowej nr 4 im. Sybiraków, Zespołu Szkół Technicznych im. gen. Andersa.

Po zakończonej części oficjalnej goście zostali zaproszeni do zwiedzania muzeum, a następnie na poczęstunek przygotowany przez Zespół Szkół im. S. Staszica oraz Zespół Szkół Gastronomicznych.

Goście zaproszeni na uroczystość 20-lecia Muzeum Sybiraków i Sybiracy

Płk Bogdan Topór udekorował prezesa Tadeusza Chwiedzia odznaczeniem przyznanym przez Zarząd Główny Związku Kombatantów RP i byłych Więźniów Politycznych

Heronima Dzierma przedstawiła 20-letnią działalność Muzeum Sybiraków

Dyrektor Wojciech Śleszyński przekazuje list gratulacyjny Muzeum Pamięci Sybiru

Autorzy: Heronima Dzierma, Jolanta Hryniewicka, zdjęcia Muzeum Pamięci Sybiru

Bardzo podniosły charakter miały uroczystości związane z obchodami Światowego Dnia Sybiraków na terenie Oddziału Związku Sybiraków w Legnicy.

W dniu 14 września 2018 r. w Kole w Złotoryi odbyła się msza święta, w której uczestniczyli z ramienia Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Legnicy Maria Jurkiewicz i Antoni Dziemirów.

Koło w Ścinawie

W obchodach Koła w Ścinawie, zorganizowanych 15 września 2018 r., uczestniczyli z Oddziału w Legnicy Wanda Puchała i Antoni Dziemirów. Uroczystości rozpoczęto mszą świętą. Proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego ks. dr Andrzej Pławiak przy wejściu do kościoła powitał poczty sztandarowe: Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Legnicy, Koła Związku Sybiraków w Ścinawie, cztery sztandary placówek szkolnych, sztandar Hodowców Gołębi oraz poczet sztandarowy Koła Łowieckiego. Uroczyście wprowadził sztandary przed ołtarz przy muzyce patriotycznej. Homilia księdza była bardzo wzruszająca, ponieważ dotyczyła tematu Sybiru. Po zakończeniu nabożeństwa delegacja szkolna podziękowała prezesowi Zarządu Koła Józefowi Budrewiczowi, wręczając mu bukiet kwiatów oraz deklamując wiersz napisany specjalnie na Dzień Sybiraka.

Po nabożeństwie wszyscy uczestnicy spotkania zostali przewiezieni na cmentarz parafialny w celu złożenia hołdu przed pomnikiem poświęconym zesłańcom Sybiru. Miejscowa orkiestra odegrała hymn państwowy, a następnie odśpiewany został Hymn Sybiraków.

Prowadzący poprosił księdza proboszcza o modlitwę. Po krótkim wprowadzeniu przez przedstawiciela miasta i gminy Ścinawa młodzież harcerska zarecytowała piękne wiersze o tematyce Sybiru.

Głos zabrała Wanda Puchała, wiceprezes Zarządu Oddziału ZS w Legnicy, która wygłosiła okolicznościowe przemówienie. Podkreśliła, że jest to dzień szczególnie ważny, gdyż jest to rok stulecia odzyskania niepodległości, 90-lecie powstania Związku Sybiraków i 30-lecie reaktywowania po 50 latach milczenia. Zaapelowała również o zgodę narodową. Każdy Polak powinien dbać o swój kraj.

Następnie głos zabrał burmistrz miasta i gminy Ścinawa – Krystian Kosztyła, który życzył Sybirakom dużo zdrowia, a zgromadzonej młodzieży, by nigdy nie dzieliła losów Sybiraków.

Po przemówieniu burmistrza nastąpiło składanie wieńców i zapalenie zniczy przed miejscem pamięci.

Na koniec uroczystości burmistrz Krystian Kosztyła zaprosił wszystkich zgromadzonych do Domu Kultury na dalszą część ceremonii.

Przybyłych powitała orkiestra. Dokonano uroczystego przecięcia wstęgi przy otwarciu wystawy Instytutu Pamięci Narodowej przedstawiającej losy Sybiraków. Aktu tego dokonali: burmistrz miasta i gminy Ścinawa Krystian Kosztyła oraz wiceprezes Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Legnicy Wanda Puchała. Wszyscy zgromadzeni na uroczystości mogli obejrzeć zorganizowaną wystawę.

Następnie uczestnicy ceremonii zostali zaproszeni na wspólny obiad. Przed posiłkiem burmistrz wniósł toast za zdrowie wszystkich Sybiraków i poczęstował wspaniałym tortem, na którym widniało nasze godło i napis „17.09.2018 Związek Sybiraków”. Była to bardzo wzruszająca dla nas chwila.

Miłą atrakcją były występy orkiestry z życzeniami dla Sybiraków, a także dla żony pierwszego prezesa Romualda Sznajdera, która przybyła z Gdańska na tę uroczystość.

Przy wspólnym rozpamiętywaniu i miłej atmosferze spędzono w Ścinawie Dzień Sybiraka.

Koło w Prochowicach

Podobna uroczystość miała miejsce w dniu 16 września 2018 r. w Kole Związku Sybiraków w Prochowicach, w której z ramienia Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Legnicy uczestniczyła prezes Maria Jurkiewicz. Na zakończenie uroczystości proboszcz parafii św. Jana Chrzciciela w Prochowicach ks. Tadeusz Dąbski obdarował wszystkich uczestników pamiątkami z miodem.

Koło w Głogowie

W dniu 17 września 2018 r. Koło Związku Sybiraków w Głogowie zorganizowało podniosłą uroczystość połączoną z mszą świętą na tamtejszym cmentarzu przy miejscu pamięci. W uroczystości Oddział Związku Sybiraków w Legnicy reprezentowała Wanda Puchała wraz z pocztem sztandarowym. W uroczystości uczestniczyły władze samorządowe, organizacje społeczne oraz licznie zgromadzona młodzież szkolna. Brało w niej udział 38 pocztów oraz Wojsko Polskie.

Koło w Jaworze

W Kole Związku Sybiraków w Jaworze uroczystość Światowego Dnia Sybiraka zorganizowano w dniu 25 września 2018 r. Ceremonię rozpoczęła Renata Węgiel – przedstawicielka starostwa, która powitała zebranych. Prezes Zarządu Koła Emilia Kotek powitała w kilku słowach przedstawiła tematykę spotkania. Podziękowała pocztom sztandarowym Oddziału ZS w Legnicy, Koła w Jaworze oraz trzech szkół podstawowych w Jaworze. Następnie poprosiła ks. proboszcza Dominika Drapińskiego o modlitwę.

Po modlitwie uczestnicy spotkania złożyli wieńce i zapalili znicze poległym Sybirakom. Z ramienia Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Legnicy wieniec złożyli Wanda Puchała oraz Henryk Olejnik. W następnej kolejności Koło Związku Sybiraków w Jaworze, młodzież szkolna, delegacje kombatantów, władz miasta i innych organizacji społecznych. Wieniec złożyli także przedstawiciele Biura PiS (w imieniu poseł Elżbiety Witek) oraz Biura PO.

W dalszej części uroczystości zgromadzeni przemaszerowali do Teatru Miejskiego, gdzie odbyła się część oficjalna.

Jako pierwsza głos zabrała prezes Zarządu Koła ZS w Jaworze Emilia Kotek, która przedstawiła historię powstania naszego związku.

Następnie głos zabrała Wanda Puchała, wiceprezes Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Legnicy. Poinformowała zebranych, że tegoroczne obchody są dla nas Sybiraków bardzo ważnym wydarzeniem, gdyż wiążą się ze stuleciem odzyskania przez państwo polskie niepodległości, a także z 90. rocznicą powstania Związku Sybiraków oraz 30. rocznicą reaktywowania po długich latach milczenia. Zwróciła się również z apelem do młodzieży, by kochali swą ojczyznę, za którą przelano tyle krwi.

W dalszym ciągu uroczystości głos zabrali burmistrz miasta Jawora Emilian Bera i starosta jaworski Stanisław Laskowski, którzy życzyli Sybirakom dużo zdrowia i wszelkiej pomyślności. Dyrektorka Szkoły Podstawowej nr 1 w Jaworze Mariola Pajdzik życzyła również Sybirakom, by współpraca ze szkołami układała się coraz lepiej. Przedstawiciel kombatantów podziękował za dobrą współpracę między naszymi organizacjami.

Po przemówieniach rozpoczęła się część artystyczna imprezy przygotowana przez młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Jaworze. Występ składał się z wielu wierszy i pieśni o tematyce Sybiru, które były powodem wielu łez wzruszenia ze strony uczestników spotkania.

Na zakończenie uroczystości burmistrz Emilian Bera oraz starosta jaworski Stanisław Laskowski złożyli na ręce prezes Emilii Kotek podziękowania oraz upominki.

Wszyscy uczestnicy spotkania zaproszeni zostali na skromny poczęstunek ufundowany przez władze miasta Jawora.

Odbyło się również spotkanie Zarządu Koła Związku Sybiraków ze Stanisławem Laskowskim, starostą jaworskim. Na spotkaniu Emilia Kotek w imieniu Zarządu Koła w Jaworze podziękowała za pomoc w zorganizowaniu tak ważnej dla nas uroczystości. Szczególne podziękowania przekazała Renacie Węgiel, która każdego roku jest z nami i wspaniale prowadzi konferansjerkę.

Autor: Wanda Puchała, wiceprezes Zarządu Oddziału ZS w Legnicy

Sybiracy Koła nr 5 w Krośnie Odrzańskim (Oddział Związku Sybiraków w Zielonej Górze), upamiętniając 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, 90. rocznicę powstania Związku Sybiraków oraz obchody Dnia Sybiraka, 17 września 2018 r. spotkali się na cmentarzu Komunalnym przy obelisku „W hołdzie Polakom zesłanym na Sybir 1940–1956”. Tam w 79. rocznicę agresji sowieckiej na Polskę oddali cześć wszystkim poległym Polakom.

Na uroczystość tą przybyła młodzież krośnieńskich szkół z nauczycielami, wojsko z kompanią honorową z dowódcą 5 Kresowego Batalionu Saperów ppłk. Sławomirem Osmelakiem, poczty sztandarowe. Obecni też byli przedstawiciele samorządu, Urzędu Miasta z burmistrzem Markiem Cebulą i powiatu krośnieńskiego ze starosta Mirosławem Glazem, straży granicznej, miejskiej, pożarnej, Komendy Powiatowej Policji, Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Sybiracy oraz mieszkańcy Krosna Odrzańskiego wraz z personelem medycznym, który czuwał nad zdrowiem wszystkich uczestników.

Po uroczystym apelu i oddaniu przez kompanię honorową Wojska Polskiego salwy na cześć poległych oraz złożeniu kwiatów przy obelisku, podstawionym autobusem uczestnicy udali się na drugą część uroczystości odsłonięcia i poświęcenia tablicy Pamięci Zesłańców Sybiru.

Witając wszystkich, prezes Zarządu Koła ZS w Krośnie Odrzańskim Daniela Otlewska oświadczyła: „To dzisiaj spełniły się starania naszego związku, Związku Sybiraków w Krośnie Odrzańskim, by zachować pamięć o zesłańcach Sybiru poprzez postawienie tablicy Pamięci Zesłańców Sybiru przy Rondzie Zesłańców Sybiru w naszym mieście. Nie wolno nam zapomnieć, nie wolno nam nie rozdrapywać tych ran, by rana ta nie zabliźniła się zapomnieniem. Dlatego naszym celem było i jest – teraz w poszerzonym składzie o potomków Sybiraków, tj. powołany 17 lipca br i działający przy Kole Klub Wnuków Sybiraków – upamiętnienie losów wszystkich zesłańców, jakie przez wieki nasze społeczeństwo doświadczyło. Cierpienie splotło się z tragedią całego narodu i Ojczyzny dotkniętej pożogą II wojny światowej. Zesłanie na Sybir to nie wymysł agresorów XX wieku. Pierwsze kibitki z zesłańcami pojechały na Sybir z rozkazu carycy Katarzyny II, następni byli kościuszkowscy, potem uczestnicy powstań: listopadowego, styczniowego. Wszyscy walczyli o wolną i niepodległą Polskę. Wiek XX przyniósł najtragiczniejsze wydarzenia. Szacuje się, że podczas czterech masowych deportacjach oraz innych represyjnych działań W głąb Związku Radzieckiego wywieziono w bydlęcych wagonach ponad 1,5 mln polskich obywateli, zamieszkujących Kresy Wschodnie. Dokładnej liczby chyba nigdy nie poznamy, gdyż archiwa rosyjskie są niedostępne dla badaczy najnowszych dziejów…”.

Odsłonięcia tablicy Pamięci Zesłańców Sybiru dokonała prezes Zarządu Koła Daniela Otlewska i burmistrz Marek Cebula. Modlitwę odmówił i tablicę poświęcił proboszcz parafii św. Jadwigi Śląskiej w Krośnie Odrzańskim ks. kanonik Zbigniew Samociak. Następnie apel poległych i zamordowanych na „nieludzkiej ziemi” odczytał prezes Klubu Wnuków Sybiraków Łukasz Mejza: „Złączmy się duchowo z naszymi rodakami, którzy walczyli w obronie swojej ojczyzny w »białym piekle« oraz na polach bitew, a tablica pamięci niech przypomina nam, że ich poświęcenie nie poszło na marne. Żyjemy w wolnej Polsce i wzywam Was: stańcie do apelu!”. „Cześć ich pamięci!” – odpowiadali kadeci klasy mundurowej Zespołu Szkół im. Władysława Broniewskiego w Krośnie Odrzańskim.

Na pamiątkę tego podniosłego wydarzenia uczestnicy ustawili się do wspólnego zdjęcia. Mamy nadzieję, że osoba, która przeczyta słowa znajdujące się na tablicy „Polska Golgota Wschodu” i „Bądź przestrogą dla przyszłych pokoleń Polaków, hołdem dla tych, których kości pozostały na zesłaniu, i wyrzutem sumienia dla sprawców tej strasznej zbrodni”. Nie będą obojętne, a ronda w kraju, jak i to w naszym mieście, noszące nazwę Zesłańców Sybiru, będą bezkolizyjne i bezpieczne gdyż okupione zostały cierpieniem i modlitwą zesłańców.

Na modlitwie spotkali się też Sybiracy Koła w niedzielę w dniu 23 września 2018 r., w kościele św. Jadwigi Śląskiej na mszy świętej, gdzie modlono się za wszystkich rodaków by trwali w wierze ojców, za Sybiraków wdzięcznych za ocalenie i powrót na łono ojczyzny po tragicznych przeżyciach wojennych, deportacjach setek tysięcy ludności polskiej na Sybir z prośbą, by tak dotkliwe represje już nigdy nie zburzyły domu ojczystego lecz stały się przestrogą pozwalającą budować nową rzeczywistość, wolną od przemocy.

Następnie po mszy świętej krośnieńscy Sybiracy z rodzinami, członkami Klubu Wnuków Sybiraków oraz zaproszonymi gośćmi udali się do pobliskiej restauracji Odra na dalszą część uroczystości, na której popłynęły życzenia z okazji Dnia Sybiraka oraz zostały wręczone medale i dyplomy. Złotą Odznakę za Zasługi dla Związku Sybiraków otrzymali: Tomasz Miechowicz – dyrektor Centrum Artystyczno Kulturalnego „Zamek”, Eugeniusz Otlewski – wspomagający działalność związkową, Helena Maślakiewicz – członek Zarządu Koła, dyplom z podziękowaniem za aktywną działalność w Komisji Rewizyjnej przy Kole otrzymała Krystyna Bondarowicz. Odznakę Honorowego Sybiraka otrzymali: Zofia Pawłowska, Józef Pietkiewicz i Władysław Giryń. Medal z okazji 90. rocznicy powstania Związku Sybiraków otrzymała prezes Daniela Otlewska.

Ważnym wydarzeniem tej uroczystości było wręczenie pierwszych legitymacji członkom Klubu Wnuków Sybiraków. Otrzymali je: Łukasz Mejza, Zofia Pawella, Klaudia Otlewska, Przemysław Otlewski.

Zaproszonym gościom została wręczona przez wiceprezesa Zarządu Głównego oraz prezesa Zarządu zielonogórskiego Oddziału Związku Sybiraków Wacława Mandryka książka pt. „Zielonogórscy Sybiracy”, która jest kopalnią wiedzy o Sybirakach którzy osiedlili się na tych terenach po powrocie z zesłania. Potem wszyscy wysłuchaliśmy referatu Tomasza Struka i obejrzeliśmy film pt. „Udział Żołnierzy Sybiraków na frontach II wojny światowej”. Wzruszające słowa skierował do uczestników spotkania burmistrz Marek Cebula: „Naszą pamięcią wyrażamy szacunek dla tych, którzy przelali krew swoją i spoczywają w grobach rozsianych na bezkresnych obszarach byłego Związku Radzieckiego. Przypominając, czcimy ofiary tej okrutnej przeszłości, bo to jest cząstka nas wszystkich, naszej tożsamości, naszej historii, naszej kultury. Nie znając przeszłości, nie zrozumiemy teraźniejszości”. Były też piękne życzenia i kwiaty, każdemu z uczestników Ireneusz Wróbel w imieniu starosty wręczył przyrodniczy album fotograficzny pt. „Pejzaże Powiatu Krośnieńskiego”, promujący nasze piękne miasto i okolice.

„Spotkamy się za rok” – takie słowa skierowała do wszystkich uczestników uroczystości prezes Zarządu Koła Daniela Otlewska, gdyż w 2019 r. przypada 30. rocznica powstania naszego Koła.

Odsłonięcia tablicy Pamięci Zesłańców Sybiru dokonali prezes Daniela Otlewska i burmistrz Marek Cebula

Proboszcz parafii pw. Jadwigi Śląskiej w Krośnie Odrzańskim ks. kanonik Zbigniew Samociak dokonał poświęcenia tablicy

Apel poległych odczytał prezes Klubu Wnuków Sybiraków Łukasz Mejza wraz z kadetami klasy mundurowej Zespołu Szkół im. W. Broniewskiego

Uczestnicy uroczystości

Rondo Zesłańców Sybiru w Krośnie Odrzańskim

Tablica Pamięci Zesłańców Sybiru

Msza święta w kościele pw. św. Jadwigi Śląskiej 23 września

Wręczenie legitymacji Klubu Wnuków Sybiraków. Na zdjęciu (od lewej): prezes Zarządu Koła ZS w Krośnie Odrzańskim Daniela Otlewska, członkowie klubu Przemysław Otlewski, Klaudia Otlewska, Zofia Pawella, burmistrz Marek Cebula i prezes Zarządu Oddziału ZS w Zielonej Górze Wacław Mandryk

Wacław Mandryk przekazał książki „Zielonogórscy Sybiracy” (od lewej): Ireneuszowi Wróblowi ze starostwa powiatowego, dyrektorowi Centrum Artystyczno Kulturalnego „Zamek” Tomaszowi Miechowiczowi, historykowi Tomaszowi Strukowi i burmistrzowi Markowi Cebuli

Autor: Daniela Otlewska, prezes Zarządu Koła ZS w Krośnie Odrzańskim

23 września 2018 r. odbyły się w Lubaczowie obchody 79. rocznicy agresji sowieckiej na Polskę, obchody Dnia Sybiraka. Dzień Sybiraka to okazja do złożenia hołdu cierpieniom, których doświadczyli zesłańcy, skazani na zagładę wskutek stalinowskich represji.

Uroczystość Dnia Sybiraka zorganizowała Barbara Janczura, córka i wnuczka Sybiraków, członek Zarządu Koła Terenowego w Lubaczowie, przejmując na siebie wszystkie obowiązki, a także prowadzenie ścisłej, zrozumiałej i przyjemnej narracji.

Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą w konkatedrze parafii św. Stanisława Biskupa Męczennika w intencji Sybiraków zmarłych na „nieludzkiej ziemi” i żyjących, z udziałem pocztów sztandarowych Związku Sybiraków, Związku Harcerstwa Polskiego, Jednostki Strzeleckiej 2033 i Samorządu Powiatu Lubaczowskiego. Mszy świętej koncelebrowanej przewodniczył ks. kanonik mgr Andrzej Stopyra oraz ks. płk Eugeniusz Łabisz. Kazanie poświęcone było głównie losom Sybiraków na zesłaniu.

W uroczystości udział wzięli Sybiracy, nieliczni już żyjący bohaterowie tamtych okrutnych czasów, i ich rodziny, przedstawicielka Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, przedstawiciele starostwa powiatowego, Urzędu Miasta Lubaczowa, służb mundurowych, sponsorzy oraz goście, dziennikarze, harcerze i mieszkańcy.

Sztandary, odwieczne symbole polskiego patriotyzmu, tradycji i jedności powodują dreszcz emocji podczas wprowadzania i pokłonów przed ołtarzem. Tak było i tym razem podczas ich wprowadzenia do świątyni. Na twarzach zgromadzonych widać było wzruszenie.

Po nabożeństwie uczestnicy przeszli pod Tablicę Pamięci umieszczoną w Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Łaskawej, gdzie zebrani Sybiracy i zaproszeni goście, składając wiązanki i kwiaty, oddali hołd tym, którym nie dane było powrócić do ojczyzny, którzy dokończyli swój żywot na „nieludzkiej ziemi”.

Część oficjalna uroczystości odbyła się w sali teatralnej w podziemiach konkatedry, gdzie zebrani wysłuchali Hymn Sybiraków w wykonaniu młodzieżowego chóru „Canzone” pod dyrekcją Andrzeja Kindrata,

Barbara Janczura powitała Sybiraków i zaproszonych gości, w tym: Magdalenę Poślad-Sikorską – przedstawicielkę Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Mieczysława Kasprzaka – posła na Sejm RP, Józefa Michalika – starostę lubaczowskiego, Krzysztofa Szpyta – burmistrza miasta Lubaczowa, ks. Andrzeja Stopyrę – dziekana dekanatu lubaczowskiego, Andrzeja Kindrata – dyrektora Miejskiego Domu Kultury w Lubaczowie, a także sponsorów uroczystości.

W przemówieniu nawiązała do wywózek z 1940 i 1941 r., ciężkiej i wyczerpującej pracy fizycznej, do której zmuszani byli zesłańcy, do deportacji w warunkach urągających ludzkiej godności.

„Bliscy zobowiązali nas do ważnego zadania: / Stać na straży prawdy i pamięci. / By świat usłyszał o Ich tragedii. / O tym, jak ginęli na zesłaniu Polacy. / O tym, że nie ulegli sowietyzacji…” – zadeklamowała prowadząca. Następnie zwróciła się do uczestników spotkania słowami: „Pamięć ocala, bywa jednak i tak, że i ona potrzebuje ocalenia. Jeśli my nie zadbamy o pamięć naszych bliskich, którym Sybir zabrał dzieciństwo, młodość, rodziców, zdrowie, to kto?”. Chyląc głowę przed depozytariuszami tragicznych doświadczeń, złożyła równocześnie deklarację, iż pamięć o Sybirakach, którzy oddali życie na „nieludzkiej ziemi” i tych, którzy odeszli na wieczną wartę już w wolnej ojczyźnie, będzie przekazywana następnym pokoleniom Polaków poprzez jej blog i jej działalność na rzecz Koła.

Nawiązała do historii powstania Koła, wspominając jego założycieli: Zdzisława Hadla, Teresę Marcelę Mielnik, Henryka Tabina, Mieczysława Szymoniaka, Lidię Teresę Argasińską, Katarzynę Załogę – seniorkę lubaczowskiego Koła. Powiedziała o nich: „To niestrudzeni orędownicy prawdy historycznej, oddani krzewieniu idei sybirackiej, pielęgnowaniu pamięci o rozrzuconych polskich kościach, tam, na »nieludzkiej ziemi«, to przykład patriotyzmu nie na pokaz, ale noszonego głęboko w sercu”. W uznaniu szczególnych zasług w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość ojczyzny, na wniosek Koła w Lubaczowie, poparty przez Zarząd Główny Związku Sybiraków, decyzją szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych zostali oni uhonorowani medalem Pro Patria, który otrzymali z rąk Magdaleny Poślad-Sikorskiej – przedstawicielki Urzędu.

Z roku na rok zmniejszają się szeregi Sybiraków. W lubaczowskim Kole ZS ze 132-osobowej grupy zostało 34 Sybiraków. W dowód pamięci uhonorowano ich pamiątkową statuetką w formie wagoników, zaprojektowaną i wykonaną przez Zbigniewa Krygowskiego z firmy Mech-Bud z Lisich Jam. Statuetkę otrzymała także rodzina niedawno zmarłej Sybiraczki, Genowefy Kuci, która z niecierpliwością czekała na dzień uroczystości.

Za szczególne zasługi w działalności Koła i kultywowanie pamięci statuetki otrzymali ponadto: Barbara Janczura, Jadwiga Tabaczek, Barbara Thieme, Aleksandra Bek i Zdzisław Cioch.

„Wdzięczność trudno jest ubrać w słowa…, wtedy proste »dziękuję« zawiera wszystko, co chcemy wyrazić!” – skierowała te słowa do sponsorów uroczystości prowadząca. Z wdzięczności za wszystkie okazane dowody życzliwości i wyrozumiałości, za dar najpiękniejszy, za serce, poprosiła o przyjęcie pamiątkowych statuetek: posła na Sejm Mieczysława Kasprzaka, starostę lubaczowskiego Józefa Michalika, burmistrza miasta Lubaczowa Krzysztofa Szpyta, nadleśniczego Stanisława Zagrobelnego z Nadleśnictwa Oleszyce, nadleśniczego Roberta Banasia z Nadleśnictwa Lubaczów, nadleśniczego Janusza Skalskiego z Nadleśnictwa Narol, przewodniczącego Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Lubaczowie Czesława Mazurka, Jana Janczurę ze Spółdzielczej Grupy Producenckiej Kresy w Lubaczowie, Annę Sochur z firmy Chigo Polska i AB Klima z Krasnego koło Rzeszowa, Grzegorza Woźniaka.

Po zakończonej uroczystości w imieniu szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie statuetkę odebrała Magdalena Poślad-Sikorska.

Za współpracę, za pamięć o Sybirakach statuetki otrzymali także: ks. Andrzej Stopyra – dziekan dekanatu lubaczowskiego, Andrzej Kindrat – dyrektor Miejskiego Domu Kultury w Lubaczowie, Maria Lechowicz z firmy Lech-Kom, Katarzyna Pelc-Antonik – dyrektor Miejskiej Biblioteki w Lubaczowie oraz siostra Klaris – zakrystianka

Następnie głos zabrali: zaproszony na uroczystość poseł na Sejm Mieczysław Kasprzak, starosta lubaczowski Józef Michalik oraz burmistrz miasta Lubaczowa Krzysztof Szpyt, którzy w krótkich słowach nawiązali do ciężkiego losu zesłańców i podziękowali za możliwość uczestniczenia w uroczystości. W imieniu Sybiraków przemawiał Mieczysław Szymoniak, prezes Zarządu lubaczowskiego Koła Związku Sybiraków.

Uroczystość uświetnił występ młodzieżowego chóru „Canzone” pod dyrekcją Andrzeja Kindrata. Chór odśpiewał Hymn Sybiraków i wykonał pieśni patriotyczne, które wywołały szeroki aplauz wśród uczestników uroczystości.

Podziękowania za pracę i zaangażowanie podczas spotkania, za wystawienie pocztu sztandarowego Związku Harcerstwa Polskiego, Koła Terenowego Związku Sybiraków w Lubaczowie oraz Jednostki Strzeleckiej 2033 im. gen. bryg. Józefa Kustronia w Lubaczowie, za wystawienie warty honorowej i pomoc przy rozdaniu statuetek skierowane zostały do harcerzy ze Związku Harcerstwa Polskiego i strzelców z Jednostki Strzeleckiej 2033. Siostrze Klaris i pani Katarzynie podziękowano za pomoc i zaangażowanie w przygotowaniu i udekorowaniu sali na uroczystość, a chórowi młodzieżowemu „Canzone” pod dyrekcją Andrzeja Kindrata za piękny występ i oprawę mszy świętej. Słowa podziękowania powędrowały także do Mariusza Franta, dyrektora Powiatowego Centrum Kultury, za udostępnienie konta bankowego; Marii Baran, dyrektor Zespołu Szkół w Oleszycach, pracownikom i uczniom – za życzliwość i ogrom pracy, jaką włożyli w przygotowanie poczęstunku; Iwonie Buczko z Telewizji Lubaczów – za fotograficzne i filmowe udokumentowanie przebiegu uroczystości Dnia Sybiraka.

Na koniec dziękując za uczestnictwo w tym wydarzeniu, tak ważnym nie tylko dla Sybiraków, ale dla całej społeczności lubaczowskiej, prowadząca Barbara Janczura prosiła o uszanowanie pamięci „rodzin dzieci Syberii”, bo „tak szybko odchodzą…”. Pamiętamy o tych, których nie ma, ale pamięć o nich powoduje, że jesteśmy dzisiaj tutaj. Zaświadczamy, że Lubaczów pamięta i pamiętał będzie.

Spotkanie zakończyło się poczęstunkiem w Domu św. Zygmunta Gorazdowskiego.

Msza święta w lubaczowskiej konkatedrze parafii św. Stanisława Biskupa Męczennika koncelebrowana przez ks. kanonika Andrzeja Stopyrę

Zaproszeni gości i Sybiracy obecni na mszy świętej

Tablica Pamięci Sybiraków w Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Łaskawej w Lubaczowie

Delegacje składające kwiaty pod Tablicą Pamięci Sybiraków (od lewej): starosta lubaczowski Józef Michalik, poseł na Sejm Mieczysław Kasprzak, Magdalena Poślad-Sikorska z Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Sybiracy Teresa Marcela Mielnik i Mieczysław Szymoniak, nadleśniczy Janusz Skalski, nadleśniczy Robert Banaś

Dekoracja uroczystości w sali teatralnej

Uhonorowani medalem Pro Patria. Od lewej: Maria Tabin (w imieniu Henryka Tabina), Stanisława Agacińska (za Katarzynę Załogę), Teresa Marcela Mielnik, Lidia Teresa Argasińska, Magdalena Poślad-Sikorska z UdsKiOR, Mieczysław Szymoniak, Waldemar Hadel (za Zdzisława Hadla)

Wręczenie pamiątkowych statuetek. Na zdjęciu statuetkę odbiera prezes Zarządu koła w Lubaczowie Mieczysław Szymoniak

Występ chóru „Canzone”

Autor: Janina Płachta, zdjęcia Iwona Buczko