Kamień Pamięci Mariana Jonkajtysa w Sulejówku
20 maja 2009 r. w Sulejówku uroczyście odsłonięto pamiątkowy kamień poświęcony niezwykłemu mieszkańcowi tego miasta – Marianowi Jonkajtysowi. Kamień z grawerowaną płytą stanął w parku imienia artysty, a napis na tablicy głosi:
„Tu w latach 1987–2000 mieszkał wielki patriota, Sybirak, społecznik Marian Jonkajtys. Poeta, aktor, reżyser, rzeźbiarz, plastyk niosący brzemię żywej prawdy, w swojej twórczości upamiętnił katorgę Sybiraków. Za różaniec, symbol Golgoty Syberyjskiej otrzymał osobiste podziękowanie od Ojca Świętego Jana Pawła II. Zasłużony dla miasta Sulejówek.
Sercem dziękują Mieszkańcy Sulejówka
20 V 2009 r.”
Marian Jonkajtys urodził się w 1931 r. w Augustowie w rodzinie nauczycielskiej. Miał zaledwie 8 lat, gdy wybuchła wojna i znalazł się pod okupacją sowiecką. Jego rodzinę dotknęły bezwzględne represje stalinowskie: ojca aresztowano i zesłano do łagru, gdzie zmarł; starszy brat, podchorąży Wojska Polskiego, zginął w walce z Armią Czerwoną; 13 kwietnia 1940 r. wraz z matką i pięciorgiem rodzeństwa Marian Jonkajtys został wywieziony do Kazachstanu. Po powrocie z zesłania zamieszkał początkowo na Ziemiach Zachodnich, a następnie w Sulejówku, gdzie przez 13 lat tworzył i pracował. Tragiczne dzieje własnego dzieciństwa i innych rodaków utrwalił w przepięknej, niespotykanej dotąd poetyckiej formie. Napisał kilkaset wierszy wydanych w trzech tomach („W Sybiru białej dżungli”, „Żywa pamięć” i „My, których ocaliłaś”). Tylko wielki patriota z zesłańczą, syberyjską przeszłością mógł napisać przejmujące słowa do Marsza Sybiraków, który stał się hymnem Związku Sybiraków.
Marian Jonkajtys był wszechstronnym artystą, aktorem, reżyserem teatralnym i pedagogiem. W stanie wojennym po utracie pracy w teatrze zajął się rzemiosłem artystycznym – rzeźbą w drewnie, intarsjowanym metalem. W tej dziedzinie również zajaśniał jego talent.
Był wielkim Człowiekiem i wielkim Polakiem, który zasłużył na wdzięczność i pamięć. Odwiedzając Sulejówek, stańmy w zadumie przed pamiątkowym głazem poświęconym naszemu wspaniałemu Rodakowi – Sybirakowi.
Opracowanie: Zofia Wężyk-Machowska
