W dniach 6–7 września 2018 r. w Białymstoku odbył się doroczny, już XVIII Międzynarodowy Marsz Pamięci Zesłańców Sybiru, zorganizowany pod honorowym patronatem szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka. W tym roku mottem Marszu było hasło „Przez Sybir do Niepodległej”.

W pierwszym dniu obchodów, podczas posiedzenia Zarządu Głównego Związku Sybiraków z udziałem prezesów Zarządów Oddziałów i zaproszonych gości, na wniosek Zachodniopomorskiego Przeoratu Królewskiego Orderu Św. Stanisława Biskupa Męczennika w uznaniu za działalność w zakresie krzewienia i kształtowania tradycji patriotycznych sztandar Ogólnopolskiego Klubu Pawłodarczyka im. dr. Teofila Mikulskiego został udekorowany Krzyżem Kawalerskim Królewskiego Orderu Św. Stanisława. Dekoracji dokonał kawaler Królewskiego Orderu Św. Stanisława Józef Witaszek z towarzyszeniem prezesa Zarządu Głównego Związku Sybiraków Kordiana Borejki. Wielka Kapituła wraz z odznaczeniem przyznała klubowi Patent. W imieniu odznaczonych podziękowała rzecznik Ogólnopolskiego Klubu Pawłodarczyka Krystyna Mateuszuk.

Następnie dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru prof. Wojciech Śleszyński przedstawił plany i etapy budowy nowo powstającego gmachu muzeum, jak również założenia programowe przyświecające tej placówce.

Podczas posiedzenia swoją działalność zaprezentowali także przedstawiciele Związku Sybiraków na Florydzie – prezes Wacław Górski i sekretarz Antonina Hubska.

W godzinach popołudniowych zainteresowani mogli wybrać się na wycieczkę do Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Świętej Wodzie, gdzie na Górze Krzyży znajduje się krzyż pamięci i wdzięczności postawiony przez Sybiraków.

Ponadto udostępnione były do zwiedzania Muzeum Sybiraków w dolnej części kościoła pw. Ducha Świętego i ekspozycja Muzeum Pamięci Sybiru.

Wieczorem koncert dała Halina Kunicka, która również urodziła się na Kresach, i podzieliła się z uczestnikami wspomnieniami i rodzinną historią z czasu, gdy dokonywana była pierwsza deportacja. Jej występ został owacyjnie przyjęty przez słuchaczy.

W dniu 7 września chętni uczestniczyli rano w nabożeństwie w Katedralnej Cerkwi pw. św. Mikołaja Cudotwórcy.

Główne uroczystości rozpoczęły się przy Pomniku Katyńskim, gdzie wartę honorową pełnili żołnierze 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego, Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej, policjanci, harcerze oraz uczniowie Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. marsz. J. Piłsudskiego w Łodzi. Po odegraniu hymnu państwowego prezes Zarządu Oddziału ZS w Białymstoku Tadeusz Chwiedź przywitał przybyłych gości, przedstawicieli władz państwowych i samorządowych, służb mundurowych, duchowieństwa, organizacji kombatanckich, a przede wszystkim Sybiraków i młodzież. W słowach skierowanych do zebranych wskazał na konieczność pojednania w oparciu o poszanowanie prawdy historycznej. Prawda służyć ma bowiem nie rozdrapywaniu, ale zabliźnianiu ran odniesionych podczas syberyjskiej drogi krzyżowej. Tadeusz Chwiedź przypomniał najważniejsze fakty z historii zesłań, podkreślając, że wywózki nie skończyły się wraz z zakończeniem II wojny światowej, ale trwały aż do 1956 r.

Następnie poczet sztandarowy Ogólnopolskiego Klubu Pawłodarczyka uroczyście, poprzez ręce prezydenta Białegostoku Tadeusza Truskolaskiego, przekazał sztandar Klubu do zbiorów Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku.

Wspólny wieniec pod Pomnikiem Katyńskim złożyli prezes Zarządu Oddziału ZS w Białymstoku Tadeusz Chwiedź, Jolanta Małgorzata Markiewicz z Rodziny Katyńskiej w Białymstoku oraz przewodniczący Komitetu Organizacyjnego XVIII Międzynarodowego Marszu Pamięci Zesłańców Sybiru prezydent Tadeusz Truskolaski, drugi wieniec złożyli przedstawiciele Rady Miejskiej Białegostoku. Zapalono znicze.

Duchowni trzech obrządków – katolickiego, prawosławnego i ewangelicko-augsburskiego pobłogosławili uczestników Marszu.

Następnie 13,5 tys. osób, w tym większość stanowiła młodzież ze szkół z całego kraju, oraz 260 pocztów sztandarowych przemaszerowało ulicami miasta – Świętojańską, Branickiego i Piastowską, oddając w ten sposób hołd zełańcom, do kościoła pw. Ducha Świętego, gdzie pod przewodnictwem JE abp. Edwarda Ozorowskiego odprawiona została msza święta. Został również odczytany list skierowany do uczestników przez kapelana krajowego Związku Sybiraków ks. Zdzisława Banasia.

Dalsze uroczystości odbyły się przy pomniku Grobie Nieznanego Sybiraka. Odśpiewane zostały hymn państwowy oraz Hymn Sybiraków. W imieniu Komitetu Organizacyjnego wszystkich uczestników powitał prezydent Tadeusz Truskolaski.

List od prezydenta RP Andrzeja Dudy odczytał sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Andrzej Dera. Prezydent podkreślił ogrom dramatu, jaki przeżyli zesłańcy, a który uświadamia uczestnikom rokrocznie organizowana uroczystość, jak również wkład wywiezionych w odzyskanie przez Polskę niepodległości. Podziękował za manifestację patriotyzmu i łączenie poprzez te obchody pokoleń, gdy obok siebie idą w Marszu Sybiracy i młodzież. W imieniu głowy państwa Andrzej Dera przekazał zebranym informację o przygotowanym przez Kancelarię Prezydenta RP projekcie ustawy przyznającej deportowanym zadośćuczynienie na pobyt na zesłaniu. Projekt ten ma zostać w najbliższym czasie złożony w Sejmie. Następnie Andrzej Dera udekorował zasłużonych działaczy odznaczeniami przyznanymi przez prezydenta Andrzeja Dudę. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski otrzymał Józef Panasiuk, a Złoty Krzyż Zasługi wręczono: Krystynie Biziuk, Józefie Klej, Zenonowi Puchalskiemu, Halinie Rutkowskiej, Michałowi Siewrukowi i Halinie Ścibior.

Słowa do uczestników obchodów skierował także prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków Kordian Borejko. Przypomniał wkład Sybiraków w długą drogę do odzyskania przez państwo polskie niepodległości, to dzięki ich walce i cierpieniu udało się zrealizować marzenie o wolnej Polsce, a wnuki niegdyś zesłanych wiedzą dziś, co znaczy być Polakiem. Prezes wspomniał o ważnych dla zesłańców rocznicach przypadających w tym roku – powstaniu Związku Sybiraków w 1928 r., w którego szeregi wstąpił jeden z twórców odrodzonego państwa marszałek Józef Piłsudski, również Sybirak, i reaktywowaniu Związku w 1988 r., po kilkudziesięciu latach milczenia.

Swoje wystąpienia mieli także wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, marszałek województwa podlaskiego Jerzy Leszczyński i senator Anna Maria Anders.

Duszpasterze wojskowych ordynariatów Wojska Polskiego katolicki, prawosławny i ewangelicko-augsburski odmówili modlitwę za poległych i zesłanych.

Żołnierze 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego odczytali apel pamięci i oddali salwę honorową.

Uroczystość zakończyła ceremonia składania kwiatów. W imieniu wszystkich Sybiraków wieniec pod pomnikiem Grobem Nieznanego Sybiraka złożyli prezes Kordian Borejko, wiceprezes Wacław Mandryk, skarbnik Czesław Żukowski i wiceprzewodniczący Głównej Komisji Rewizyjnej Roman Janik.

Obchodom towarzyszyły wystawy: „Zesłańcy – Sybiracy – Deportowani” przygotowana przez Oddział IPN w Rzeszowie oraz „Przez Sybir do Niepodległej. Za Niepodległą na Sybir. Losy Polaków wracających do odrodzonej II Rzeczypospolitej i deportowanych w czasie II wojny światowej” Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku.

Autor: Beata Żyłkowska

Przedstawiciele władz, duchowieństwa i organizacji kombatanckich

Przemawia prezes Zarządu Oddziału ZS w Białymstoku Tadeusz Chwiedź

Przekazanie sztandaru Ogólnopolskiego Klubu Pawłodarczyka im. dr. Teofila Mikulskiego na ręce prezydenta Białegostoku Tadeusza Truskolaskiego

Od prezydenta Tadeusza Truskolaskiego sztandar w imieniu Muzeum Pamięci Sybiru odebrał dyrektor prof. Wojciech Śleszyński

Przemarsz ulicami Białegostoku w hołdzie zesłańcom Sybiru

 

W imieniu prezydenta RP sekretarz stanu Andrzej Dera dokonał dekoracji zasłużonych sybiraków odznaczeniami państwowymi

W imieniu Związku Sybiraków kwiaty pod pomnikiem Grobem Nieznanego Sybiraka złożyli (od prawej): wiceprezes Wacław Mandryk, prezes Kordian Borejko, wiceprzewodniczący Głównej Komisji Rewizyjnej Roman Janik i skarbnik Czesław Żukowski

Click to listen highlighted text!