W „Komunikacie” nr 1/135 z marca 2018 r. przekazałam informację o otwarciu i nadaniu imienia Polskich Sybiraków – Centrum Zdrowia w Koji (Uganda). Opisałam przebieg uroczystości i przedstawiłam program spotkań towarzyszących otwarciu Centrum. Niniejsza notatka stanowi uzupełnienie poprzedniego sprawozdania.
Delegatami z Polski na uroczystość otwarcia Centrum Zdrowia byli dawni mieszkańcy osiedla nad Jeziorem Wiktorii: Danuta Kołodziejska, Halina Machalska, Danuta Sedlak, Ryszard Janosz i Artur Woźniakowski. Oni to stali się bohaterami reportażu, który powstał na podstawie ich wypowiedzi i wspomnień – pt. „Dzieci Andersa – powrót do Afryki”.
Z armią gen. Andersa ewakuowano około 40 tys. ludności cywilnej. Byliśmy wśród tych szczęśliwców. Teraz, po 70 latach opowiadamy o naszym dzieciństwie na gościnnym lądzie. Rozrzuceni po ogromnych obszarach kolonii brytyjskich w Afryce Wschodniej, stworzyliśmy zintegrowane społeczności. To tam koszmar Sybiru zatarł się w pamięci, zabliźniły się rany i mogliśmy najeść się do syta, to tam chore dzieci wracały do zdrowia, znalazły opiekę i odzyskały radość życia.
Dla Artura Woźniakowskiego dramatycznym przeżyciem był powrót do szarej Polski. Opowiadał, jak bardzo tęsknił za bujną przyrodą i afrykańskim słońcem.
Danuta Kołodziejska i Ryszard Janosz opowiadali o organizacji życia w osiedlu, o wychowaniu patriotycznym, uroczystościach państwowych, kościelnych i o swoich łobuzerskich wyczynach nad brzegami Jeziora Wiktorii. Ja porównywałam Afrykę dzisiejszą z tą sprzed laty, mówiłam o malarii, na którą często chorowałam, nawet po powrocie do Polski.
Nasza piątka z Polski i ci, którzy przybyli z Kanady, Australii, mówiliśmy, że kawałek serca zostawiliśmy tutaj – na równiku. Wszyscy tęsknimy za naszym dziecięcym rajem.
Film pt. „Dzieci Andersa – powrót do Afryki” o polskich Sybirakach umożliwia poznanie losów tułaczy, dzięki czemu ważny fragment naszej historii nie ulegnie zapomnieniu. Za ten filmowy reportaż salezjański ks. Roman Sikoń uhonorowany został nagrodą specjalną Jury Głównego Konkursu o Nagrody Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich w kategorii publikacji o tematyce historycznej.
W filmie pokazano, jak nas witali Afrykańczycy, i chociażby dlatego warto go zobaczyć.
Link do filmu: https://vimeo.com/271254889.
Autor: Danuta Sedlak
