I Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek noszących imię upamiętniające Zesłańców Sybiru
Minęło ponad 70 lat od masowych wywózek Polaków na Sybir. Członkowie Związku to w zdecydowanej większości ludzie w zaawansowanym wieku. Coraz trudniej prowadzić działalność związkową. Konieczne staje się poszukiwanie wsparcia u młodego pokolenia. Naturalnym sprzymierzeńcem wydają się być szkoły noszące imię Sybiraków. Ale i one borykają się z określonymi trudnościami.
Przed laty w Nowym Sączu zrodził się pomysł powołania Stowarzyszenia Pamięci Polskiego Sybiru. Powstało ono (zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym w lipcu 2007 r.) na bazie Zespołu Szkół nr 2 im. Sybiraków. Należą do niego nauczyciele, potomkowie Sybiraków, radni, pracownicy administracji, pełnoletni uczniowie itp. Korzysta z licznego wolontariatu.
Stowarzyszenie z doskonałymi efektami realizuje cele wynikające ze statutu:
1) wspiera działalność Związku Sybiraków,
2) stopniowo przejmuje jego zadania, np. w zakresie opieki nad Znakami Pamięci, organizowania uroczystości patriotyczno-rocznicowych,
3) zajmuje się działalnością wydawniczą wspomnień i opracowań dotyczących zesłań,
4) wspiera i udziela wszechstronnej pomocy Sybirakom,
5) opiekuje się Sztandarem Związkowym,
6) współdziała z instytucjami upamiętniającymi losy Sybiraków, np. Fundacją Kresy-Syberia czy Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń.
Bazując na tych doświadczeniach, zwróciliśmy się do dyrektorów i nauczycieli placówek oświatowo-wychowawczych w całym kraju noszących imię upamiętniające Zesłańców Sybiru, by włączyli się ideę tworzenia stowarzyszeń, które wspomagałyby i szkoły, i Związek Sybiraków w codziennych działaniach teraz i w przyszłości.
Zarząd Główny zaakceptował zwołanie Zjazdu w Nowym Sączu. Został też opracowany wzorcowy statut stowarzyszenia.
Powstał skład organizacyjny w składzie:
1) Kazimierz Korczyński – członek Zarządu Głównego, główny koordynator, prowadzący obrady,
2) Robert Sobol – prezes Stowarzyszenia Pamięci Polskiego Sybiru w Nowym Sączu,
3) Antonina Dzikowska – Członek Honorowy Związku Sybiraków, dyrektor Zespołu Szkół nr 2 im. Sybiraków w Nowym Sączu,
4) Henryka Rzepecka – dyrektor Gimnazjum nr 2 im. Sybiraków w Augustowie,
5) Henryka Mołodziejko – dyrektor Szkoły Podstawowej im. Sybiraków w Netcie,
6) Robert Karbowniczek – członek ZG ZS,
7) Maria Sowa – sekretarz Stowarzyszenia Pamięci Polskiego Sybiru.
I Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek noszących imię upamiętniające Zesłańców Sybiru odbył się w Nowym Sączu 2–4 czerwca 2011 r.
I. Organizatorami Zjazdu byli:
1) Stowarzyszenie Pamięci Polskiego Sybiru w Nowym Sączu,
2) Zespół Szkół nr 2 im. Sybiraków w Nowym Sączu,
3) Związek Sybiraków – Oddział w Nowym Sączu.
Organizatorzy wystosowali zaproszenia z opracowanym programem do wszystkich placówek sybirackich.
II. Na terenie kraju funkcjonuje 36 szkół i placówek noszących imię upamiętniające Zesłańców Sybiru:
1) szkoły podstawowe – 9
2) gimnazja – 18
3) szkoły ponadgimnazjalne – 7
4) inne (np. dom dziecka) – 2
Najwięcej w województwie dolnośląskim – 9, warmińsko-mazurskim i małopolskim – po 5, w trzech województwach: pomorskim, opolskim i świętokrzyskim – brak.
Na zjazd przybyli przedstawiciele 21 placówek, najczęściej w składzie 2-osobowym (dyrektor plus nauczyciel), razem 40 osób.
III. Zjazd odbywał się pod patronatem honorowym Prezesa ZG – Tadeusza Chwiedzia i Prezydenta Miasta Nowego Sącza – Ryszarda Nowaka.
Sponsorem podstawowym był Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, a także Stowarzyszenie Pamięci Polskiego Sybiru w Nowym Sączu.
W zjeździe oprócz uczestników udział wzięli również zaproszeni goście:
1) Jacek Dziuba – Dyrektor Departamentu UdsKiOR,
2) Włodzimierz Kowalczyk –Wiceprezes ZG ZS,
3) Stanisław Sikorski – Sekretarz Generalny ZG ZS,
4) Stanisław Jurkin – Skarbnik ZG ZS,
5) Aneta Hoffmann – Przewodnicząca Zarządu Fundacji Kresy-Syberia,
6) Anna Hejczyk – Sekretarz Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń,
7) Bożena Jawor – Wiceprezydent Miasta Nowego Sącza,
8) Przedstawiciele Sybiraków.
IV. Cele zjazdu:
1) Wymiana doświadczeń w zakresie pracy z Patronem
– zebrani tytułem wprowadzenia do dyskusji wysłuchali 3 wystąpień dyrektorów szkół, które najwcześniej przyjęły imię Sybiraków w swojej grupie wiekowej, popartych filmami i slajdami:
Antoniny Dzikowskiej – Nowy Sącz,
Henryki Rzepeckiej – Augustów,
Henryki Mołodziejko – Netta.
Pierwszą jednostką oświatową w Polsce, która przyjęła imię Sybiraków, był Dom Dziecka w Szymonowie – 2 lipca 1993 r.
2) Formy współdziałania ze Związkiem Sybiraków.
3) Omówienie form dokumentowania i upamiętniania historii ludzi i zesłań, tworzenie oraz prowadzenie Izb Pamięci. Współpraca z Muzeum Wirtualnym Kresy-Syberia, muzeami lokalnymi i Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń.
4) Powoływanie Stowarzyszeń Pamięci Zesłańców Sybiru.
Uczestnicy otrzymali:
– projekt Statutu Stowarzyszenia,
– poradnik – Jak założyć Stowarzyszenie.
Wysłuchali relacji Prezesa sądeckiego Stowarzyszenia, dyrektor Zespołu Szkół nr 2 im. Sybiraków i prezesa Oddziału ZS o formach i efektach współdziałania w Nowym Sączu.
V. Uwagi i wnioski pozjazdowe:
1) Z 36 placówek noszących imię upamiętniające Zesłańców Sybiru aż 19 przyjęło je w ostatnich 2 latach. Częstokroć brakowało im wzorców i pomysłów na pracę z Patronem, a na pewno doświadczenia. Zjazd umożliwił dyrektorom poznanie ciekawych, nowatorskich rozwiązań.
2) Propozycja włączenia się w tworzenie stowarzyszeń uzyskała pełną aprobatę.
3) Z dyskusji i rozmów indywidualnych z wieloma osobami wynikał pewien niedosyt zainteresowania ZG, Oddziałów i Kół ZS tymi szkołami. Być może tworzenie stowarzyszeń zmieni ten stan.
4) Uczestnicy widzieliby potrzebę inicjowania przez ZG ogólnopolskich konkursów poświęconych Sybirakom i problematyce zesłań, np. literackich, plastycznych itp.
5) Konieczna wydaje się realizacja wniosku kierowanego do ZG ZS o utworzenie strony internetowej poświęconej szkołom sybirackim, osobna zakładka powinna zostać utworzona dla stowarzyszeń. Pomoc w tym zakresie zadeklarowały pani Aneta Hoffmann i pani Julita Rosa – dyrektor Zespołu Szkół nr 13 w Łodzi, która prowadzi klasy internetowe.
6) Rozważyć należy celowość i możliwości powołania Zarządu Krajowego Stowarzyszenia. Być może mógłby wspierać on ZG ZS i przejąć docelowo część jego obowiązków.
7) Zjazdy dyrektorów szkół sybirackich winny odbywać się co roku, następne proponowane jest w pierwszym tygodniu czerwca 2012 r. w Augustowie.
8) Proponujemy, aby ZG ZS powyższą informację wraz z załącznikami przesłał do szkół, które były nieobecne na konferencji, ewentualnie też do wszystkich Oddziałów Związku Sybiraków.
9) Należą się słowa podziękowania sponsorom i organizatorom I Zjazdu, a przede wszystkim UdsKiOR i Stowarzyszeniu Pamięci Polskiego Sybiru w Nowym Sączu.
Oprac.: Kazimierz Korczyński, Członek Zarządu Głównego ZS, Prezes Zarządu Oddziału ZS w Nowym Sączu
